“ถ้าอยากดูวิถีชีวิต ประเพณีและวัฒนธรรมต้องไปลาวกลางกับลาวเหนือ แต่ถ้าจะดูธรรมชาติต้องไปลาวใต้” หลายๆ คนเคยบอกเอาไว้อย่างนั้น ซึ่งก็น่าจะจริง แต่ก็ไม่ทั้งหมด…
ด้วยว่าทรัพยากรทางด้านการท่องเที่ยวของลาว ไม่ว่าจะเป็น ลาวเหนือ ลาวกลาง ลาวใต้ มีอยู่ค่อนข้างมาก ทั้งสถานที่ทางธรรมชาติอันงดงามและบริสุทธิ์ วิถีชีวิต ประเพณีและวัฒนธรรมของผู้คนก็อัตลักษณ์เฉพาะตัว ตั้งอยู่บนความเรียบง่าย ใสซื่อ และบริสุทธิ์ กลายเป็นเสน่ห์และเป็นจุดขายสำคัญของลาว โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวชาวไทยเราเอง สามารถสื่อสารและพูดคุยกันได้ เนื่องจากมีภาษาที่ใกล้เคียงกัน
ขยับให้แคบลงมานิด ที่ลาวใต้ แน่นอนว่าทุกคนมักจะนึกถึง เมืองปากเซ…เมืองเอกของแขวงจำปาศักดิ์ ที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขง ซึ่งที่นี่มีสถานที่ท่องเที่ยวมากมายโดยเฉพาะ น้ำตกคอนพะเพ็ง น้ำตกหลี่ผี ปราสาทหินวัดพู น้ำตากตาดฟาน น้ำตกตาดเยือง น้ำตกผาส้วม และน้ำตกเซกะตาม ทั้งหมดล้วนตั้งอยู่ในดินแดนลาวใต้ทั้งสิ้น
พูดถึงเมืองปากซองแล้ว แม้จะเป็นเมืองเล็กๆ แต่ก็ตั้งอยู่บนที่ราบสูงโบโลเวน สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 1,300 เมตร พื้นที่แห่งนี้เคยเป็นปากป่องภูเขาไฟในอดีต มีอากาศที่หนาวเย็นตลอดทั้งปี ปากซองเป็นเมืองท่องเที่ยวที่สำคัญของลาวใต้ นอกจากจะมีน้ำตกมากมายแล้ว เป็นเมืองที่ปลูกกาแฟเยอะมาก ที่มีชื่อเสียงที่สุดก็คือ “ดาวคอฟฟี่” ของกลุ่มบริษัทดาวเฮือง ที่คนไทยรู้จักกันดีในภาพยนตร์โฆษณาที่สาวสวยพูดว่า “เอิ้น…ดาวก่ะได้”
เมืองปากซองมีสถานที่ท่องเที่ยวอยู่มากมาย แต่ที่เราอยากจะแนะนำก็คือ หนองหลวง หรือคนทั่วไปมักเรียกกันว่าด่านใหญ่ ในเขตอุทยานแห่งชาติดงหัวสาว ครอบคลุมพื้นที่ป่าอันสมบูรณ์และสถานที่ท่องเที่ยวมากมาย และที่มีชื่อเสียงมากที่สุดก็คือ น้ำตกตาดขะมึด ที่ตั้งอยู่ด้านล่าง ที่นั่นมีการกิจกรรมแนวแอดเวนเจอร์ ทั้งการเล่น Zipline พักแรมที่บ้านบนต้นไม้ รวมทั้งการโรยตัวที่หน้าน้ำตกและการเดินป่า หนองหลวงอยู่ห่างจากบ้านหลักห้าราว 10 กิโลเมตร เป็นพื้นที่ที่มีธรรมชาติค่อนข้างเปราะบาง ในฤดูฝนจะปกคลุมด้วยสายหมอก ตามทุ่งหญ้าและลานหิน จะเต็มไปด้วยไม้ดอกนานา โดยเฉพาะ ดอกเปราะภู ดุสิตาหม้อข้าวหม้อแกงลิง ฯลฯ แต่ในช่วงนี้มักจะเจอปัญหาเรื่องไฟป่าตลอด และเป็นจุดที่มีอากาศหนาวเย็นและลมแรงตลอดทั้งปี
การท่องเที่ยวในเส้นทางนี้ จะต้องขับไปตามเส้นทางทางออฟโรดเบาๆ แต่ถ้าเป็นช่วงฤดูฝนจะค่อนข้างหนักเต็มไปด้วย ร่องน้ำและบ่อโคลนมากมาย ดั้งนั้นรถที่จะสามารถเดินทางเข้าไปได้ก็คือ รถออฟโรด รวมทั้งรถอีแต๊กของชาวบ้านที่สามารถติดต่อหาเช่าได้ที่ทำการผู้ใหญ่บ้าน
ส่วนอีกสถานที่หนึ่งก็คือ น้ำตกแซพะ ที่อยู่ห่างจากบ้านหลักห้าไปราว 55 กิโลเมตร โดยใช้เส้นทางเดียวกับทางไปเมืองประทุมพร ขับมาได้ราว 20 กิโลเมตร เราเลี้ยวซ้ายต่อไปยังเมืองสนามชัย หากเลี้ยวขวาไปเมืองประทุมพร เส้นทางช่วงแรกเป็นทางลาดยาง จากนั้นเป็นทางฝุ่นตลอด บางช่วงอยู่ในระหว่างการก่อสร้างทาง และก่อนถึงน้ำตกแซพะก็ต้องข้ามลำห้วยทั้งหมด 3 ห้วย ได้ออกกำลังเกียร์กันพอหอมปากหอมคอ
ราวชั่วโมงเศษๆ ก็จะเข้าสู่เขตป่าป้องกันแหล่งน้ำเซเปี่ยน อันเป็นที่ตั้งของน้ำตกแซพะ ในเขตป่าป้องกันแหล่งน้ำเซเปี่ยน เป็นจุดที่มีธรรมชาติสมบูรณ์และบริสุทธิ์มาก ปกคลุมด้วยเรือนไม้ใหญ่ เงียบสงบ สวยงาม เหมาะสำหรับการพักแรมกลางวงล้อมแห่งธรรมชาติ ตัวน้ำตกแซพะจะอยู่บริเวณตอนล่างของจุดพักแรม จะเดินหรือขับรถอ้อมเขาไปชมก็ได้ แต่น่าเสียดายว่า เมื่อปลายปี พ.ศ.2561 ที่ผ่านมา ถูกน้ำท่วมอย่างหนักจากกรณีเขื่อนแตก
แต่ไฮไลท์จริงๆ ของเมืองปากซองก็คือ น้ำตกแซป่องไล ที่อยู่ห่างจากปากซองไปราว 60 กม. เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ สายน้ำที่ไหลกระโจนลงมาตามธารลาวาเก่าที่มีลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยมมุมป้านแผ่กระจายเต็มแผ่นผา มีความกว้างมากกว่า 60 เมตร คะเนจากสายตาความสูงของน้ำตกไม่น่าจะต่ำกว่า 20 เมตร แต่ชั้นด้านขวาสุดน่าจะสูงเกือบๆ 30 เมตร ตามโขดผาหน้าน้ำตก ถูกแต่งแต้มด้วยกลุ่มมอสขนาดใหญ่สีเขียวสด ตัดกับสายน้ำสีขาวบริสุทธิ์ และหน้าผาสีดำทะมึน สวยงามลงตัวราวกับสวรรค์ปั้นแต่ง แม้ว่าช่วงนี้จะเริ่มเข้าสู่ต้นฤดูแล้งแล้วก็ตาม หากเป็นช่วงฤดูฝนแทบไม่ต้องคิดมากเลยว่าจะอลังการกว่านี่หลายเท่าตัว
บางคนถึงขนาดบอกว่า มันน่าจะเป็นน้ำตกที่สวยที่สุดในลาวเท่าที่เคยเห็นมา
